woensdag 25 april 2012

Reukzin bij paarden


Paarden staan bekend om hun goede reukzin. Ze ruiken, net als andere diersoorten, vele malen beter dan de mens. Maar wat is er nu zo speciaal aan de reukzin bij paarden en waardoor is het voor paarden van levensbelang?

Vriendschap

Ieder mens en dier heeft een bepaalde lichaamsgeur. De geur is per individu verschillend. Paarden hebben een goed vermogen om individuen te herkennen aan hun geur. Zo worden vrienden en vijanden herkend aan hun geur en de geur vertelt ook of planten eetbaar zijn of giftig.
De reuk is ook belangrijk om de band tussen merrie en veulen te optimaliseren. Zodra het veulen geboren is, zullen moeder en veulen elkaar gaan besnuffelen. Hierbij snuiven ze de geur van de ander op, die nooit vergeten zal worden. Al worden moeder en jong vlak na de geboorte van elkaar gescheiden, twintig jaar later herkennen ze elkaar nog steeds aan hun geur.

Gevaar

Paarden zijn van nature prooi- en vluchtdieren. Met prooidier wordt bedoeld dat er door andere diersoorten (zoals tijgers en leeuwen) op hen gejaagd wordt. Met vluchtdier wordt bedoeld dat het paard bij (dreigend) gevaar altijd vlucht. Pas als het dier geen uitweg meer ziet, zal het de confrontatie aangaan met het gevaar.
Om het gevaar (bijvoorbeeld een roofdier) op tijd op te merken, is het belangrijk dat het paard goed kan ruiken.
Als een paard de geur van een roofdier opsnuift, slaat het alarm in de kudde en gaan alle dieren vluchten. Dit vluchtinstinct is belangrijk om de soort in stand te houden en zo weinig mogelijk verliezen binnen de kudde te krijgen.

De geur van de ruiter

Een gedomesticeerd (tam) paard herkent ook de geur van de mensen om hem heen. De mensen met wie hij het meest om gaat (zoals de ruiter en de verzorger), hebben de meeste invloed op hem. Daarbij is het ook belangrijk dat het paard de geur van de ruiter ‘lekker’ vindt. Gebruik dus het liefst geen parfum of sterk geurende douchegel als je gaat paardrijden. Deze geuren kunnen de neusgaten van je paard prikkelen en de meeste paarden gruwelen van deze geuren. Beter is om een natuurlijke geur te hebben, gewoon lekkere ‘mensengeur’. Paarden stellen dit meer op prijs en zullen (als ze je lekker vinden ruiken) meer voor je doen. Jij staat immers ook liever niet bij iemand die stinkt.

Hygiëne en het territorium

Paarden zijn in staat om geuren op te snuiven van een grote afstand. Hengsten kunnen bijvoorbeeld hengstige merries herkennen op een afstand van zo’n 800 tot 1000 meter! Daarnaast zijn paarden ook in staat om grote poelen water van grote afstand te herkennen. De reuk van paarden speelt dus ook bij het overleven van de soort een grote rol. De reden dat de hengst een hengstige merrie op zo’n afstand kan ruiken, is bedoeld om inteelt binnen de kudde te voorkomen. Water is één van de eerste levensbehoeften en is nodig om in leven te blijven.
Een paard zie je nooit eten in de buurt van uitwerpselen. Dit is onhygiënisch, aangezien er in uitwerpselen bacteriën en darmparasieten kunnen zitten die het paard ernstig ziek maken.
Maar, de geur en het reukvermogen van paarden worden ook ingezet bij de afbakening van het territorium. In het wild hebben de kuddes paarden een territorium, dat sterk verdedigd wordt. Aan de rand van het territorium worden geurvlaggen uitgezet, welke bestaan uit geuren uit de urine, ontlasting en huid. Deze geurvlaggen zijn bedoeld om andere kuddes te laten weten dat ze het territorium van een andere kudde betreden. De afbakeningen kan je het beste vergelijken met de grensovergangen van landen, waar douane staat te posten. Wanneer kuddes elkaars ‘plek’ oversteken, kunnen er tussen de dominante hengsten ernstige gevechten uitbreken, soms met de dood tot gevolg.

Een nieuwe geur opslaan

Dagelijks zal een paard nieuwe geuren ruiken. De geuren die interessant of opwindend zijn, zullen worden opgesnoven door het paard. Dit doet hij door diep adem te halen, de nek te strekken en de bovenlip op te trekken. Op deze manier zal de geur het beste doordringen in zijn neusgaten, de slijmvliezen van zijn lippen en de mond. Via deze weg wordt het paard in staat gesteld om de herkomst van de geur te analyseren en eventueel ernaar te handelen. De beweging die het paard maakt, wordt ‘flemen’ genoemd. Flemen wordt vooral gezien bij hengsten die een hengstige merrie ruiken. Ook zal er veelvuldig worden gefleemd als een paard gevaar ruikt.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten