woensdag 25 april 2012

Brand, wat is dat precies?


Iedereen heeft wel van brand gehoord en de meeste personen hebben ook wel eens een brand van dichtbij meegemaakt. Maar wat is brand nu eigenlijk precies? Dat is waar het in dit artikel allemaal om draait.

Definitie van brand

De definitie van brand is: "een verbranding met vuur dat zich ongehinderd kan uitbreiden en schade en/of gevaar kan veroorzaken."

De Dikke van Dale beschrijft het woord "brand" als volgt: "vuur, vuurgloed".

Aan welke factoren moet een brand voldoen

Er moeten minimaal drie factoren samenkomen wilt vuur ontstaan. Indien één of meer van deze factoren ontbreken kan er geen vuur ontstaan. Wanneer men bij brand één of meer van deze factoren wegneemt, zal de brand uiteindelijk doven. Er zijn drie categorieën met factoren waaraan een brand moet voldoen. Dit zijn de branddriehoek (of brandcirkel genaamd), de brandvierhoek en de brandvijfhoek. In de tabel hieronder ziet u welke factoren er bij elke categorie aanwezig moeten zijn wil het vuur ontstaan.

Branddriehoek

  • Brandbaar materiaal
  • Zuurstof
  • Ontbrandingstemperatuur

Brandvierhoek

  • Brandbaar materiaal
  • Zuurstof
  • Ontbrandingstemperatuur
  • Mengverhouding

Brandvijfhoek

  • Brandbaar materiaal
  • Zuurstof
  • Ontbrandingstemperatuur
  • Mengverhouding
  • Katalysator
*De ontbrandingstemparatuur is bij elk materiaal verschillend. Zo heeft hout bijvoorbeeld een lagere ontbrandingstemperatuur dan steen.

Oxidatie bij branden

Bij de meeste branden die woedden is er een zeer snelle oxidatie aanwezig. Dit wil zeggen dat er een reactie is van een of meer chemische stoffen met zuurstof. De zuurstof hoeft niet per definitie apart aanwezig te zijn, de zuurstof kan namelijk ook in een van de betrokken chemische stoffen aanwezig zijn. Dit is onder andere het geval bij organische peroxide.

De stoffen die het meest bij een brand betrokken zijn, zijn koolwaterstoffen. De reden ervan waarom koolwaterstoffen bij vele branden betrokken zij, is omdat deze stoffen in vele producten aanwezig zijn. Er zijn maar weinig producten te vinden waar geen koolwaterstoffen in verwerkt zitten. Koolwaterstoffen (stoffen met koolstof en waterstof in een molecuul) oxideren namelijk zonder al te veel moeite met zuurstof. Wil er een brand ontstaan, is er alleen nog maar de ontbrandingstemperatuur nodig. Zuurstof en brandbaar materiaal (koolwaterstoffen) zijn immers al aanwezig.

Het grootste gevaar van brand

Veel mensen denken dat de meeste slachtoffers bij brand veroorzaakt worden door de vlammen. Echter, dit is totaal onjuist en een grote misvatting van de samenleving. De meeste slachtoffers bij een brand vallen namelijk door de rook en de hete (rook)gassen die vrijkomen bij een brand. Doorgaans zijn deze rook en rookgassen ook nog zeer giftig. Rook bevat altijd koolmonoxide die ervoor zorgt dat mensen stikken.
Bij een brand stijgt de rook altijd naar het hoogste gedeelte. Wanneer de brand zich in een afgesloten ruimte bevindt, zal de rook zich eerst naar het hoogste punt (het plafond) begeven. Wanneer het daar ‘te vol’ staat met de rook, zoekt de rook zijn plek elders lager in de kamer. Na een bepaalde tijd ontstaat er een zogenoemd rookgordijn welke ondoorzichtig is. Als een ruimte vol met rook staat en een persoon zou zich in deze ruimte bevinden, kan deze persoon zijn hand niet meer zien wanneer deze hand zich op vijf centimeter afstand van de ogen bevindt. Door dit ontstane rookgordijn raken de meeste slachtoffers gedesoriënteerd en weet het slachtoffer de uitgang niet meer te vinden.
Door de warmte van deze vernietigende temperatuur zorgt de ingeademde rook ervoor dat de longblaasjes verbranden en ervoor zorgen dat de longen niet of onvoldoende kunnen functioneren. Door dit feit kunnen de longen het lichaam niet of onvoldoende van zuurstof voorzien, waardoor bewusteloosheid gaat ontstaan, gevolgd door de dood.

De brandweer en haar taak bij brandbestrijding

De Nederlandse brandweermannen en –vrouwen zijn gespecialiseerd in het zo klein mogelijk houden van de schade veroorzaakt door een brand. Deze taak van onze beroepsbrandweerlieden of vrijwillige brandweerlieden is vastgelegd in de brandweerwet van 1985. De brandweer bestrijdt over het algemeen het vuur door één of meer van bovenstaande factoren (zie tabel) te verwijderen om het vuur te stoppen.

Het bestrijden van de brand

Er zijn meerdere manieren om een brand te bestrijden. De meest voor de hand liggende (en overigens de meest veilige methode) is door het vuur te gaan blussen. Doorgaans wordt er bij het blussen van een brand gebruik gemaakt van water. In sommige gevallen is dit niet mogelijk, omdat het brandbare materiaal dat de mede-veroorzaker is van de brand reageert op water en het vuur juist zal opwakkeren of gaat resulteren in een explosie.  Wanneer water op het vuur gegooid zal worden onttrekt het water energie aan het vuur. Dit gebeurt doordat het water tijdens contact met hitte verdampt en stoom gaat vormen. Deze stoom zorgt ervoor dat zuurstof verdrongen gaat worden van de brandhaard. En zoals al beschreven is, is zuurstof een vereiste om een vuur te laten branden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten