Met nierdialyse bedoelt men een
levensreddende behandeling waarbij bloed in contact gebracht wordt met dialysevloeistof
om zo alle giftige stoffen uit het lichaam te verwijderen. In deze tekst leest
u alles over de nierdialyse.
Waarom
wordt nierdialyse uitgevoerd?
Nierdialyse
is een levensreddende behandelingsmethode voor mensen met slecht of niet
functionerende nieren. De nieren zorgen ervoor dat gevaarlijke en giftige
stoffen via de urine het lichaam kunnen verlaten. Wanneer de nieren van een
patiënt niet goed of helemaal niet werken, stapelen deze giftige stoffen zich
op in het lichaam. Nierdialyse zorgt ervoor dat deze stoffen via een extern
apparaat uit het bloed gefilterd worden. Dit apparaat heet een
nierdialyseapparaat.
Hoe werkt
nierdialyse?
Nierdialyse
wordt uitgevoerd met een speciaal daarvoor ontworpen apparaat. Dit
dialyseapparaat bestaat uit twee ruimten, welke van elkaar gescheiden zijn door
een semipermeabele wand. Met semipermeabel wordt halfdoorlaatbaar bedoeld. Het
bloed van de dialysepatiënt zal aan de ene kant van het apparaat binnenkomen en
zal het apparaat via de andere helft verlaten om weer terug te keren naar het
lichaam. Ook zal dialysevloeistof tijdens de behandeling door het apparaat
stromen, echter alleen andersom. Omdat er een groot concentratieverschil is
tussen beide vloeistoffen (bloed en dialysevloeistof) worden de schadelijke
stoffen met water van het bloed naar de dialysevloeistof getrokken. Dit is
mogelijk omdat het bloed sterk geconcentreerd is en het dialysaat minder
geconcentreerd.
De
semipermeabele wand is zo ontworpen dat alleen kleine stoffen uit het bloed
door de wand passen. Grotere moleculen, zoals hormonen en bloedcellen, kunnen
niet door de wand heen. Zodoende blijven de belangrijke bestanddelen wel in het
bloed zitten.
Het aanleggen
van een shunt
Omdat
de uitwisselingssnelheid van de stoffen niet zo groot is, zal er een grote
hoeveelheid bloed door het apparaat moeten voeren. Dit is nodig om alle
gevaarlijke en giftige stoffen uit het bloed te filteren. Om dit tot stand te
krijgen, moet er een goede toegang tot de bloedbaan aanwezig zijn. Dit is zeer
belangrijk omdat er per tijdseenheid veel bloed doorheen moet kunnen stromen.
Vaak wordt dit gedaan door het aanleggen van een shunt onder de huid. De meest
gebruikte shunt is de Cimino-shunt, welke operatief wordt aangebracht. Tijdens
de operatie zal er een rechtstrekse verbinding van een slagader met een ader
aangelegd worden, direct onder de huid. De arts zal er meestal voor kiezen om
de shunt te plaatsen op de onderarm.
Tijdens
de behandeling zal er nu bloed vanaf de slagader direct doorstromen naar de
ader (normaal gesproken niet mogelijk, omdat er nog capillairen tussen zitten).
Nu kan er niet alleen veel bloed doorheen stromen, maar is de druk ook vele
malen hoger als normaal. Het resultaat hiervan is dat de ader uit gaat zetten
en een dikkere wand vormt. Na een periode van zes weken is de shunt klaar voor
de daadwerkelijke dialysebehandeling.
Na
de periode van zes weken is de shunt aan de buitenkant van het lichaam
duidelijk te zien. Zodoende kan de shunt eenvoudig en zonder veel pijn worden
aangeprikt. Voor patiënten die chronisch gedialyseerd moeten worden, is dit een
zeer prettige bijkomstigheid. Dialysepatiënten moeten vaak voor jaren achtereen
meerdere malen per week aan het dialyseapparaat gekoppeld worden.
Andere shunts
Naast
de bovengenoemde Cimino-shunt worden in enkele gevallen ook andere technieken
gebruikt om een shunt aan te leggen. Dit kunnen kunststof materialen zijn
(teflon) of transplanten (een stuk ader van een mens of dier). Echter, deze
vormen worden maar in een zeer klein aantal toegepast.
Traditionele
hemodialyse
Wanneer
een patiënt traditionele hemodialyse ondergaat, zal hij of zij twee tot drie
keer per week naar een speciaal ingericht centrum moeten gaan. In dit centrum
zal de patiënt vier tot zes uur per keer aan een dialyseapparaat gekoppeld
worden om het bloed te zuiveren. Het aantal keren dat de patiënt langs moet
komen en de tijdsduur per behandeling, is afhankelijk van een aantal factoren.
Een aantal van deze factoren zijn het type kunstnier en de mogelijke wensen van
de patiënt zelf. De ene patiënt kiest er namelijk voor om twee keer per week
zes uur in het centrum te zijn, de ander gaat liever drie keer heen, voor maar
vier uur. Deze vorm van behandeling is zwaar, het vergt namelijk lichamelijk en
geestelijk veel van de patiënt.
Peritoneale
dialyse
Peritoneale
dialyse is een andere vorm van dialyse die kan worden toegepast bij
nierpatiënten. Hier zal het buikvlies worden gebruikt als een halfdoorlaatbare
wand. Het dialysaat zal via een speciaal daarvoor ontworpen katheter in en uit
de buikholte stromen, langs het buikvlies. Het bloed, dat de afvalstoffen
bevat, zal door het buikvlies stromen. Doordat hier ook het dialysaat stroomt,
zullen de schadelijke stoffen uit het bloed in het dialysaat terecht komen.
Ondanks
het feit dat deze vorm van behandeling vaak gemakkelijker is voor de patiënt,
zitten hier ook gevaren aan vast. Als het dialysaat verzadigd is (er zitten dus
veel afvalstoffen in), zal deze vervangen moeten worden door een nieuwe
vloeistof. Het grote gevaar hierbij is dat er tijdens het plaatsen van nieuw
dialysaat ook bacteriën in de buikholte kunnen komen. Als dit het geval is, kan
er een buikvliesontsteking ontstaan.
Voor wie is
nierdialyse bedoeld?
Nierdialyse
is bedoeld voor patiënten met een aandoening aan de nieren. De dialyse wordt
ingezet als vervanging van de nierfunctie bij ernstige, terminale
nierinsufficiëntie. Ook kan nierdialyse worden ingezet als tijdelijke
behandelmethode na een niertransplantatie of een acute nierinsufficiëntie.
Heeft
nierdialyse effect?
Of
nierdialyse effect heeft op de gezondheid van de patiënt, is onder andere
afhankelijk van de lichamelijke conditie van de patiënt en hoe vaak er wordt
gedialyseerd. Het is dus voor artsen van groot belang om te bekijken wat voor
de patiënt een optimale frequentie is. Dit wil zeggen dat voor de ene patiënt
twee keer per week een dialysebehandeling voldoende is, terwijl de andere
patiënt dagelijks aan het dialyseapparaat aangesloten moet worden. Patiënten
met nieraandoeningen moeten doorgaans een streng dieet volgen, met een vocht-
en zoutbeperking. De voeding van de patiënt moet daarnaast een laag
kaliumgehalte hebben en er mag maar een beperkte hoeveelheid eiwitten in de
voeding aanwezig zijn.
Zoals
in dit artikel wel duidelijk is gemaakt, is een nierdialyse een ingrijpende en
zware belasting voor de patiënt en zijn naasten. Mede door deze zware
belasting, is het noodzakelijk dat de patiënt zo snel mogelijk een donornier
ontvangt. Omdat er nog steeds een groot tekort aan donoren is en omdat de
gemiddelde leeftijd van de nierpatiënten fors toeneemt, is de totale sterfte
onder deze groep flink gestegen. Ook de tijd dat een patiënt op de wachtlijst
staat voor een niertransplantatie is
verhoogd.
Toch
zijn de resultaten van nierdialyse zeer goed te noemen, namelijk 75% van de
nierpatiënten die aan een dialyseapparaat gebonden zijn, overleeft de
vijfjaarsoverleving.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten