vrijdag 27 april 2012

Hinniken bij paarden


Paarden zijn over het algemeen dieren die weinig geluid maken, omdat ze van nature vluchtdieren zijn. Om hun verblijfplaats niet aan roofdieren kenbaar te maken, is het nodig dat ze zo stil mogelijk zijn. Maar als paarden toch hinniken, kan je veel aan het gehinnik opmaken. In dit artikel lees je alles over hinniken bij paarden.

Constant communicatie

Wanneer je vierentwintig uur tussen een kudde met twintig paarden verblijft, zal je merken dat je heel weinig gehinnik hoort. In een westernfilm hoor je de eerste vijf minuten van de film al meer gehinnik dan in bovengenoemde kudde. Het is dus wel duidelijk dat paarden heel stille dieren zijn en dat moet ook wel. Paarden zijn vluchtdieren die in de vrije natuur bedreigd worden door roofdieren. Als er in de kudde te veel geluid zou zijn, zal de kudde al op grote afstand gehoord worden door de roofdieren.
Ondanks het feit dat paarden weinig geluid maken, is er constant communicatie aanwezig in de kudde. Deze communicatie gebeurt door middel van uitdrukkingen van het hoofd en bewegingen van het lichaam. Zelfs de allerkleinste uitdrukking wordt opgevangen door de andere paarden uit de kudde. Dit kan het spitsen van de oren zijn of een beweging van een staart. Elk paard weet wat er met een bepaalde beweging bedoeld wordt.

Een complexe taal

De manier waarop paarden in een kudde communiceren wordt gezien als een complexe taal. Het gezichtsveld van een paard maakt deze uitwisseling duidelijk. Paarden geven elkaar gebaren, maar ook de uitdrukkingen en houdingen van paarden zijn helder. Elk dier zal begrijpen wat er met die bepaalde houding bedoeld wordt. Onderzoekers hebben ontdekt dat elke (wilde) kudde paarden toch weer andere gebaren, houdingen en uitdrukkingen kent. Dit is net zoiets als dat mensen verschillende talen hebben (bijvoorbeeld Nederlands, Frans en Engels).

Stemgeluid is overbodig

Omdat paarden via lichaamstaal duidelijk kunnen maken wat zij bedoelen, is geluid vrijwel overbodig. Paarden gebruiken wel geluiden, maar meestal wanneer de paarden iets verder van elkaar af staan. Zo kan een paard een brommend geluid in de neusgaten creëren, maar kan het dier ook een langdurig gehinnik laten horen. Op deze manier kunnen de dieren toch contact met elkaar houden en hoeven zij niet dicht naast elkaar te staan.
Toch komt het voor dat paarden die dicht bij elkaar staan hinniken of schreeuwen. Als zij dit doen, zal het voornamelijk zijn omdat er gevaar is. Het hinniken of schreeuwen is dan bedoeld om elkaar te waarschuwen. Maar ook zullen paarden gaan hinniken om de vijand af te schrikken of als zij zich bedreigd voelen.

Hoe hinnikt een paard?

Een paard kan hinniken door diep in- en uit te ademen. Tijdens dit ademen zal de lucht langs het strottenhoofd voeren om vervolgens de stembanden te laten trillen. Het paard opent de keel en mond en door de stembanden aan te spannen kan het paard het voortgebrachte geluid veranderen. De mate waarin de lucht uit het lichaam wordt gestoten, is bepalend voor de sterkte en de hoogte van het hinniken. Dit komt omdat de holtes van het hoofd en de borst de klanken weerkaatsen.

Een rijke taal

Geen enkele hinnik bij paarden is gelijk, het hinniken bevat eindeloos veel nuances. Alleen mensen die hierop gestudeerd hebben, kunnen de verschillende klanken van elkaar onderscheiden. Maar ook iedere ruiter kan de belangrijkste soorten gehinnik leren herkennen.
De hinnik die je het meest hoort, is de zogenaamde ‘waarschuwingsroep’. Deze is het sterkst en het langst van alle geluiden die paarden kunnen maken. Deze waarschuwingsroep hoor je bijvoorbeeld wanneer alle paarden uit een kudde vertrekken, maar één paard achter blijft. Het paard laat dan via de waarschuwingsroep weten dat hij vergeten is. Wanneer het paard die lange en luide hinnik heeft uitgestoten, zal hij wachten tot hij antwoord krijgt van zijn kuddegenoten. Het antwoord van de kuddegenoten laat hem weten welke plaats hij in de kudde heeft.
Een paard die de rest van de kudde waarschuwt, of een noodkreet geeft, zal het hoofd omhoog werpen. De hinnik die hij uitstort is zeer krachtig.

Communicatie tussen merrie en veulen

Het is een feit dat een veulen het meeste ‘praat’, en dan met name met zijn moeder. De communicatie tussen merrie en veulen is zeer belangrijk, omdat de merrie het veulen moet beschermen. Zo kent de merrie verschillende soorten klanken, zoals de ‘waar ben je’ hinnik, de ‘pas op’ hinnik en de ‘kom hier’ hinnik. Natuurlijk kent de merrie veel meer soorten geluiden om haar veulen te waarschuwen, te roepen of te vertroetelen, maar deze worden hier niet verteld. De reden dat het hier niet verteld wordt, is omdat deze klanken minder belangrijk zijn voor de ruiter. Ook mensen die veel ervaring met paarden hebben, weten niet wat elke klank betekent. Dit zal voor de ruiter dus extra moeilijk zijn om te herkennen.
Ook wanneer een veulen verdwaald is en zijn moeder niet meer terug kan vinden, zal hij harde kreten uitslaan. Als je deze kreten hoort, hoor je aan het geluid dat het veulen wanhopig is. De merrie zal altijd het geluid van haar veulen herkennen en het veulen herkent de stem van de moeder uit duizenden.
Wat leuk is om te vermelden, is het volgende verhaal. Ergens op een boerderij stond een merrie, die 20 jaar daarvoor een veulen had gekregen. Tegen elk paard was de merrie agressief dus zij stond altijd alleen. De eigenaar van de merrie had het ‘veulen’ van dit paard weten te vinden en had het veulen (nu 20 jaar oud) gekocht. De boer hoopte dat zij elkaar zouden herkennen. Toen de merrie en het jongere paard elkaar zagen, was het alsof ze elkaar gisteren voor het laatst gezien hadden. De merrie was totaal niet agressief naar haar zoon toe, ze aanbad hem en begon hem vriendelijk te begroeten. Ook de ruin was niet vergeten wie zijn moeder was.
Uit dit verhaal blijkt dat paarden elkaar kunnen herkennen aan hun geur, maar ook zeker aan hun geluid. Hebben zij ooit een geur van een paard geroken, zullen zij dit hun hele leven herkennen. Ditzelfde hebben zij ook met geluiden.

Andere soorten van hinniken

Naast de bovengenoemde vormen van hinniken, kennen paarden nog veel meer soorten. Zo kennen zij ook de ‘noodkreet’. Ook kunnen zij via de toon van hun hinnik laten merken dat zij boos zijn en een dreigement aan een ander paard geven. Wanneer paarden blij zijn, laten zij met stemgeluid weten dat zij verlangd hebben naar het andere paard.
De noodkreet bij paarden moet een groot bereik hebben, om hun soortgenoten in de wijde omgeving te attenderen op gevaar. Om een roofdier op een dwaalspoor te brengen, moet dit gehinnik gevarieerd zijn en beschikken over onderbrekingen. Zo zal het roofdier minder snel doorhebben waar het paard zich bevindt, en heeft het paard langer  de tijd om te vluchten. Een paard wil met de noodkreet duidelijk maken dat de paarden bij elkaar moeten komen. Samen staan zij immers sterker dan alleen.
Wanneer een paard kwaad is en een ander paard wilt bedreigen, zal het dier een scherp gepiep uitstoten. Dit gepiep lijkt op een schreeuw van woede. Deze vorm van communicatie zie je vaak bij een merrie die een opdringerige hengst op zijn plaats wijst. Maar ook wanneer er voer is, zullen er dreigementen en waarschuwingen uitgedeeld worden. Vooral in een stal zie je dit goed: paarden zullen tegen de wanden van hun box schoppen, in combinatie met expressieve gelaatsuitdrukkingen.
Een paard die blij is, zal een kort, diep gehinnik uitstoten wat meerdere keren herhaald wordt. Je ziet dit vooral bij paarden die blij zijn dat een soortgenoot (die zij aardig vinden) terug is, maar ook als er eten komt of als hij de eigenaar ziet.

Conclusie

Zoals je wel hebt kunnen lezen, communiceren paarden vooral stilzwijgend. Dat wil zeggen dat zij gebruik maken van hun lichaamstaal om hun soortgenoten erop te attenderen wat gebeuren moet. Alleen als het echt nodig is, bijvoorbeeld bij gevaar, zal een paard de kudde alarmeren door te gaan hinniken. Er moet wel gezegd worden dat paarden die op stal gehouden worden (gedomesticeerde paarden) luidruchtiger zijn dan paarden in het wild. Dit is ook gebleken na een aantal onderzoeken. Tijdens deze onderzoeken werden pasgevangen paarden (vooral mustangs) vlakbij een groep gedomesticeerde paarden gezet. Als de tamme paarden gingen hinniken, sloegen de mustangs op de vlucht. Want voor de mustang betekende dat geluid dat er roofdieren op af konden komen en zij dus gevaar liepen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten