woensdag 25 april 2012

Geboorte van een veulen


Wanneer jouw merrie drachtig is, zal zij na een dracht van elf maanden gaan bevallen. Dit wordt ‘veulenen’ genoemd. In de periode rondom de bevalling moet jij als eigenaar van de merrie op een aantal dingen letten. In dit artikel staat alles zeer  duidelijk uitgelegd.
De merrie zal aan een aantal kleine dingen laten merken dat de bevalling niet lang meer op zich laat wachten. Het dier wordt vaak onrustig en zij zal gaan zweten. Ondanks dat de merrie instinctief weet wat zij moet doen, is jouw hulp heel belangrijk. Niet alleen om in te grijpen als het nodig is, maar ook om haar gerust te stellen.

Voortekenen van de bevalling

Bij paarden kan het lastig zijn om te bepalen wanneer de bevalling zal gaan starten. Toch zijn er een aantal signalen waaruit je kan opmaken dat de merrie binnen niet al te lange tijd zal gaan veulenen. Zo zal de merrie in de laatste weken van haar drachtnerveus worden. Ook zal zij regelmatig gaan liggen om meteen daarna weer op te gaan staan. Als je je merrie goed observeer zal je merken dat zij zich in de laatste weken van haar dracht slecht op haar gemak voelt. Vaak heeft ze geen behoefte om andere paarden in haar omgeving te hebben en zal zij zich afzonderen, ze kan ook agressief naar haar soortgenoten toe zijn. Alhoewel de flanken van de merrie vanaf de achtste maand van de dracht flink uitzetten, zullen de flanken in de laatste twee weken van de zwangerschap een veel grotere omvang aannemen.

Zogvorming

Wanneer de merrie nog twee weken ‘moet’ voordat zij gaat veulenen, zullen de uiers dikker worden. Dit komt omdat er nu melk wordt aangemaakt zodat het veulen na de geboorte kan gaan drinken. Wanneer de merrie nog twee dagen moet wachten tot de bevalling intreedt, kan je zien dat de uiers nog dikker worden. Op dit moment zal een wasachtige substantie ervoor zorgen dat de spenen dicht blijven, er kan zo geen melk wegstromen. Het is mogelijk dat er geelachtige druppels uit de spenen komen.
Iemand met veel ervaring kan aan de afgetapte melk zien op welke dag de bevalling hoogstwaarschijnlijk zal plaatsvinden. Dit is vanaf de tiende dag die voorafgaat aan de mogelijke geboortedatum uit te voeren.

Fasen van de bevalling

De bevalling bij paarden zal verschillende fasen doorlopen. De eerste fase kan van merrie tot merrie verschillen, en van situatie tot situatie. Als zij in een wei staat met soortgenoten, zal de merrie vaak de kudde verlaten. Staat zij echter op stal, dan zal zij geregeld heen en weer lopen in haar box. Zeker bij merries die voor de eerste keer veulenen, zie je vaak dat zij zich omdraait om naar haar flanken te kijken. Deze voortekenen kunnen ook vals alarm zijn, want de merrie kan dit gedrag ook al enkele weken voor de bevalling gaan vertonen.
Wanneer de bevalling écht gaat starten, zie  dit aan de schoft en de flanken van de merrie. Zij begint op deze plaatsen dan veelvuldig te transpireren. Een paar uur voordat de bevalling gaat beginnen, zullen de banden aan weerszijden van de staart slapper worden. Dit is om ervoor te zorgen dat het veulen ruimte genoeg heeft om geboren te worden.

Het breken van de vliezen

Bovengenoemde punten zijn vooral voortekenen van de bevalling,waaraan je kan merken dat de bevalling niet lang meer op zich laat wachten. De daadwerkelijke bevalling zal aangekondigd worden doordat de vliezen breken. Tijdens de dracht bevindt het  veulen zich in de baarmoeder en wordt door vruchtwater omringt. Wanneer het veulen gaat indalen in de baarmoeder, zal de placenta van de baarmoeder loslaten en zorgt de placenta ervoor dat de vliezen breken. Het vruchtwater komt dan vrij. Dit wordt het ‘breken van de vliezen’ of het ‘breken van het vruchtwater’ genoemd. Nadat de vliezen zijn gebroken, gaat de merrie vaak liggen, maar dit hoeft niet.
Wanneer de vliezen gebroken zijn (dit is te zien doordat er vruchtwater lekt) is het van levensbelang dat het veulen snel geboren wordt. Wanneer het veulen niet snel geboren wordt nadat de vliezen zijn gebroken, is de kans groot dat het veulen tijdens de bevalling sterft. Twintig minuten na het breken van de  vliezen, moeten de voorbenen van het veulen tevoorschijn zijn gekomen. Is dit niet het geval, of komen de achterbenen als eerst, dan is het noodzakelijk dat je direct de dierenarts belt.
Wanneer de voorbenen van het veulen te zien zijn, moet het veulen tussen de vijf en de dertig minuten geboren worden, met vruchtvlies en al.

De eerste minuten

Wanneer het veulen geboren is, zal het veulen (geholpen door de merrie) het vruchtvlies van zich afwerpen. Als het veulen te zwak is om het vruchtvlies van zich af te werpen, of het vlies is niet open, dan moet dit vlies gescheurd worden. Het verwijderen van het vlies moet zeer snel na de geboorte gebeuren, anders kan het veulen overlijden.
In de meeste gevallen zal de merrie haar veulen likken, waarbij ze de neusgaten en de mond schoonmaakt. Ook zal zij zich tegen het veulen aanwrijven om het te drogen. Als duidelijk wordt dat de merrie geen aanstalten maakt om haar veulen te verzorgen, zal jij de neusgaten en de mond van het veulen schoon moeten maken. Maak daarna het veulen droog met een doek.
De navelstreng hoeft niet verwijderd te worden, de navelstreng breekt namelijk vanzelf als het veulen of de merrie beweegt.

De laatste inspanning

Wanneer het veulen ongeveer 40 minuten oud is, zal de merrie gaan staan. Na ongeveer 60 minuten zal de placenta geboren worden, wat de derde fase van de bevalling is. Het komt voor dat de placenta blijft zitten. Als deze na drie uur nog niet geboren is, zal er een dierenarts ingeschakeld moeten worden. De dierenarts zal dan de placenta uit de baarmoeder van de merrie halen.

De eerste stappen van het veulen

Als het veulen geboren is, zal het meestal na dertig minuten gaan staan. Wanneer je dit ziet, kan het zijn dat je het zielig vindt. Als het veulen probeert te gaan staan, ziet het er stuntelig uit. Help het veulen ook niet met opstaan, dit moet het veulen zelf doen. Het opstaan is namelijk onderdeel van het leerproces. Nadat het veulen kan staan zal het binnen dertig minuten gaan drinken bij de moeder. De eerste melk is zeer belangrijk voor het veulen omdat dit nog geen echte melk is maar biest. Biest is de eerste melk en bevat antistoffen. Deze antistoffen zullen het veulen tegen ziekten en infecties beschermen.

Wat moet je doen en wat niet?

Als jouw merrie aan het bevallen is, kan zij nerveus worden. Hoe moeilijk het ook zal zijn, het is op dat moment belangrijk om haar met rust te laten. Het wordt aangeraden om buiten haar ‘kraambox’ te gaan kijken, dan dat je nutteloos in haar box rondhangt. Zelfs als je haar alleen maar moed in wilt spreken, loop je haar in de weg! Mocht het echt niet anders kunnen, omdat zij bijvoorbeeld in paniek raakt, dan kan je de box ingaan om haar te kalmeren.

Voorbereidingen treffen voor de bevalling

Het is een spannend gebeuren wanneer jouw merrie moet bevallen. Maar ook de periode vlak voor de bevalling zijn heel belangrijk. Wanneer de merrie tijdens de laatste maanden van haar dracht op de weide stond, kan je haar beter op stal zetten in de weken voor de bevalling. Het is namelijk voor haar en voor de gezondheid van het veulen veiliger als zij in de box zal gaan bevallen. Zet haar in een box die ruim is en waar goed licht in schijnt. De merrie moet er ongehinderd in kunnen liggen, en er moeten twee of drie mensen in de box kunnen zitten en lopen zonder dat je daarbij de merrie hindert. Voordat je de merrie in de box zet, moet je de box goed schoonmaken. Voorzie de box ook van een dikke laag stro van een goede kwaliteit (zo min mogelijk stof). Ook moet de merrie tijdens de gehele bevalling over voldoende water kunnen beschikken!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten