woensdag 25 april 2012

Decompensatio Cordis


Decompensatio cordis (hartfalen, hartinsufficiëntie) neemt toe met het stijgen van de leeftijd. In de leeftijd vijfenzestig tot vierenzeventig jaar komt het vier keer vaker voor dan in de leeftijd van vijfenveertig tot vijfenzestig jaar en tien keer vaker bij patiënten ouder dan vijfenzeventig jar. Plusminus 10 op de 1000 personen van zestig heeft Decompensatio Cordis, op tachtigjarige leeftijd is dit 100 per 1000 personen.

De functie van het hart is rondpompen van het bloed door het lichaam. Als het hart minder goed pompt, tracht het lichaam dit eerst te compenseren door:

- vergroting van het circulerend volume door Na en vochtretentie in de nier.
- toename van de contractiekracht van het hart door hypertrofie van de hartspier.
- activering van de sympaticus: verhoging hartfrequentie en slagvolume.
- activering van de renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS).

Wanneer, ondanks deze compensatiemechanismen, het hart nog steeds onvoldoende kan pompen spreekt men van decompensatio cordis. Anders gezegd: Men spreekt van decompensatio cordis als het hart niet in staat is bij normale vullingsdrukken voldoende bloed rond te pompen om aan de metabole behoefte van het lichaam te voldoen.

Oorzaken decompensatio cordis
- Coronaire hartziekten (hartinfarct): meest voorkomende oorzaak.
- hypertensie
- ritmestoornissen (atriumfibrilleren, bradycardie; het hart werkt te slap of werk te hard)
- klepgebreken (bijvoorbeeld vernauwing van de aortaklep)
- aangeboren afwijkingen
- ontsteking aan het hart (myocarditis, pericarditis)
- anemie (te weinig Hemoglobine en zuurstof, dus moet het hart harder werken.
- hyperthyroïdie: het hart klopt sneller, dus eerder een slechte functie.
- COPD: chronische longziekten kunnen leiden tot overbelasting van het rechter ventrikel (corpulmonale)
- longembolie (als de embolie rechts zit, moet het hart harder werken).

Men onderscheidt decompensatio cordis van de linker en de rechter harthelft. Beiden kunnen ook tegelijkertijd voorkomen. De symptomen van decompensatio cordis verklaart men ook wel aan de hand van de begrippen backward failure en forward failure.

- Backward failure: symptomen door stuwing in het veneuze systeem (vena = ader)
- Forward failure: symptomen door onvoldoende doorbloeding van het lichaam (onvoldoende hartminuutvolume om aan de behoeften van het lichaam te voldoen).

Backward Failure, decompensatio cordis van de rechterharthelft
Het bloed in de rechter harthelft komt vanuit de vena cava sup. en inf.. De verschijnselen zijn een gevolg van stuwing in deze venea (aderen).

- gestuwde halsvenen (halsaderen)
- 'pitting' oedeem: er blijft een putje achter als men de huid met de vinger indrukt. Het oedeem is gelokaliseerd op de laagst gelegen delen van het lichaam (enkels, stuit). Als het oedeem langdurig aanwezig is, gaat de huid pigmentaties vertonen en induratie.
- nycturie: dit ontstaat vooral bij patiënten die overdag rechtop doorbrengen. Overdag hoopt zich oedeem op onder in de benen door stuwing en zwaartekracht. Als deze patiënten gaan liggen vermindert de druk in de capillairen en wordt het vocht vanuit de weefsels opgenomen in de bloedbaan. 's Nachts ontstat door rust (verminderde O2-vraag) en de horizontale houding een verbetering van de nierdoorbloeding. het extra vocht wordt uitgeplast.
- leverstuwing: zwaar, vol gevoel in rechterbovenbuik. Pijn in rechterbovenbuik (rekking van het kapsel van de lever). Icterus: door langdurige leverstuwing kan levercirrose ontstaan, bindweefsel komt in de plaats van functionerende levercellen.
- Ascites: vochtophoping in de buikholte; dit kan ontstaan door leverstuwing en door levercirrose. Bij levercirrose produceert de lever ook minder albumine met als gevolg verlaging van de COD.
- stuwing in slijmvlies van maagdarmkanaal: anorexie, misselijkheid. de verschijnselen kunnen lijken op buikgriep.
- gewichtstoename. regelmatig wegen is een manier om vochtophopping vast te stellen, bij voorkeur steeds op hetzelde moment van de dag. Latent oedeem (nog niet zichtbaar) geeft stijging van het lichaamsgewicht.

Complicaties rechtse decompenstatio cordis

- Ulcus cruris (open been)
- Decubitus (doorligplekken, wonden door te langdurig liggen op 1 dezelfde plek)

Backward Failure, decompensatio cordis van de linkerharthelft
Onvoldoende werking van het linker verntrikel veroorzaakt overvulling van het linker atrium, daarna overvulling van de vena pulmonalis en uiteindelijk stuwing in de longcapillairen. Er ontstaat eerst een verdikking van de alveoli, later een verstijving van de long, doordat de long meer bloed en vocht bevat. Dit uit zich in:

- verhoogde ademfrequentie
- dyspneu d'effort, later dyspneu de repos
- orthopneu

Hiervan spreekt men als de patiënt aangeeft dat hij meer kortademigheidsklachten heeft als hij plat in bed gaat liggen (meer kussens in bed). Deze dyspneu ontstaat direct (binnen 1 a 2 minuten) wanneer de patiënt gaat liggen. Het ontstaat door herverdeling van bloed in liggende houding. Bloed dat in grote aderen aanwezig is, wordt kortdurend versneld aangeboden aan het nog goed functionerende rechter ventrikel, die het in het longvaatbed pompt. De afvloed van de long is echter beperkt door het falende linker ventrikel. De longstuwing veroorzaakt dat alveoli dikker worden en de long in korte tijd stijver wordt met dyspneu tot gevolg. Soms is een houdingsafhankelijke niet-productieve prikkelhoest aanwezig.

Asthma Cardiale
Meestal een nachtelijke aanval van kortademigheid met opgeven van sputum en cyanose. De patiënt schrikt wakker met ernstige kortademigheid en gaat direct rechtop zitten. Hij hapt naar adem. Door stuwing in het bronchusslijmvlies en compressie van de kleine bronchi door oedeem, ontstaat een bronchospasme. Meestal duurt het fijtien tot dertig minuten voordat een lichte aanval wegzakt. De aanval gaat met angst en onrust gepaard. De oorzaak is gelegen in de langzame herverdeling van het zich elders opgehoopte vocht (bijvoorbeeld oedeem in de onderbenen).

Longoedeem
Er treedt zoveel vocht uit de longcapillairen dat het in de alveoli komt, met als gevolg, dyspneu, cyanose en roze schuimend sputum.

Pulmonale hypertensie
Er volgt een aanpassing van de longvaten aan de hogere druk in de longvaten en de lage p02. De pulmonale hypertensie kan op zijn beurt leiden tot decompensatio cordis van de rechter harthelft.

Forward Failure van de linker harthelft
 - onvoldoende doorbloeding van het lichaam leidt tot: koud, klam, cyanose.
- onvoldoende cerebrale doorbloeding leidt tot: onrust, verwardheid, nachtmerries, zelfs hallucinaties.
- onvoldoende doorbloeding van de skeletspieren leidt tot: vage klachten als vermoeidheid.
- onvoldoende doorbloeding van de nieren leidt tot: oligurie.
- bovenbuikklachten, soms zelfs hevige en scherpe zpijn, kunnen ontstaan als het hartminuutvolume zo beperkt is dat bij eten gastro-intestinale ischaemie ontstaat (de darmen zijn niet goed doorbloed).

complicaties linkse decompensatio cordis
 - pneumonie: de gestuwde longen zijn gevoeliger voor infecties
- rechtse decompensatio cordis.

Psychische verschinselen bij decompensatio cordis
Angststoornissen (bijvoorbeeld paniekaanvallen) komen vaak voor bij patiënten met decompensatio cordis. Ook kunnen depressieve verschijnselen voorkomen. Bij ernstig zuurstofgebrek kan een delier ontstaan en ook cognitieve functiestoornissen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten