vrijdag 27 april 2012

Het moederinstinct bij paarden


Paarden zijn levendbarende dieren. Dat wil zeggen dat de veulens levend ter wereld komen en, bijvoorbeeld, niet uit een ei. Omdat paarden ook prooidieren (dus vluchtdieren) zijn, is het de taak van de moeder om goed voor haar kroost te zorgen en deze te beschermen. Lees in deze tekst alles over het moederinstinct bij paarden.
Voor de geboorte
Nog voordat het veulen is geboren, wakkert het moederinstinct bij de merrie aan. Dit instinct zal haar precies vertellen wat zij moet doen om zo goed mogelijk voor haar veulen te zorgen. Ook laat het moederinstinct haar weten in welke gevallen zij haar veulen moet beschermen, wanneer het moet slapen en dergelijke.
Vlak voordat de bevalling begint, zal het moederinstinct van start gaan. De merrie zondert zich af van de kudde om haar veulen in alle rust te baren. In tegenstelling tot bij mensen en andere diersoorten, kan de merrie haar bevalling uitstellen uit veiligheidsoverwegingen. Als er bijvoorbeeld gevaar dreigt van een naderend roofdier, is het niet verstandig om rustig te gaan bevallen. Pas als de merrie van mening is dat het veilig is, zal zij ervoor zorgen dat de bevalling gaat beginnen.

De geboorte

De merrie heeft ervoor gezorgd dat zij een rustig plekje heeft uitgezocht om te gaan bevallen. Als het veulen is geboren, zal zij precies weten wat zij moet doen. Als eerste bijt zij de navelstreng van het veulen door, waarna ze hem gaat wassen. Het wassen heeft als doel om het veulen droog te maken, ervoor te zorgen dat het veulen warm blijft en dat de bloedsomloop op gang gebracht wordt.

De eerste stappen

Als het veulen genoeg op krachten is gekomen, zal het gaan staan. Dit gebeurt doorgaans binnen twintig tot dertig minuten. De merrie zal haar veulen altijd aanmoedigen om te gaan staan, zodat hij kan gaan drinken. Het drinken van de eerste moedermelk is van een groot belang, omdat daar speciale stoffen in zitten die het veulen beschermen tegen een aantal infecties. Ook gaat het veulen drinken om zoveel mogelijk op krachten te komen. De eerste een tot twee uur na de geboorte zijn belangrijk om de band tussen merrie en veulen tot stand te brengen. In deze periode maken zij voor het eerst kennis met elkaar, ruiken zij elkaar voor het eerst en leren ze elkaar te herkennen. Deze moeder-kind band is zeer sterk en zelfs als de twee dieren twintig jaar van elkaar gescheiden leven, zullen zij elkaar na deze lange tijd nog steeds herkennen!
Als het veulen nog maar een uur tot twee uur kan staan, zal de moeder het jong gaan aansporen om te galopperen. Dit doet zij om het aan te moedigen in geval van nood te vluchten. Vluchten is van groot belang voor het veulen, omdat het nog zeer kwetsbaar is voor roofdieren. De eerste keren dat het veulen aan het galopperen is, blijft hij dicht tegen zijn moeder aan. Als er echt sprake is van gevaar, zal de merrie altijd tussen het gevaar en het  veulen in staan, zodat de vijand eerst langs de merrie moet, voor de vijand bij het jong kan komen.

Merrie vecht terug

Als de merrie en het veulen moeten vluchten voor eventueel gevaar, slaan zij altijd op de vlucht. Maar als vluchten geen zin meer heeft, aarzelt de merrie niet om de confrontatie met de vijand aan te gaan. Ze zal zorgen dat het veulen achter haar blijft. Uit angst dat haar veulen wat overkomt, reageert zij zeer agressief op de vijand. Dit is onder andere te zien aan het feit dat zij gaat bijten en slaan in de richting van de belager. Met slaan wordt bedoeld dat zij met haar achterbenen gaat trappen. Dit beschermende gedrag tegenover haar veulen gaat heel ver. Ze gaat nog liever dood dan dat de vijand haar veulen aanraakt. De merrie gaat dus letterlijk door het vuur om het leven van haar pasgeboren jong te beschermen.

Een keurige opvoeding

De merrie is naast de grote beschermer van haar  veulen ook de leermeester van het veulen. Spelenderwijs zal zij haar jong leren wat goed is, wat fout is en wat gevaarlijk kan zijn. Tijdens het spelen bepaalt de merrie de regels en de grenzen van het spel. Ze laat het veulen onder andere zijn plaats in de sociale rangorde (van de kudde) zien, ze leert hem zichzelf en anderen niet in gevaar te brengen en ook laat ze hem weten dat hij voorzichtig moet zijn met te veel onbesuisdheid. Het spelenderwijs dingen leren, is zeer belangrijk voor een veulen. Zo zal het echt opgroeien tot een paard die weet hoe hij zich moet gedragen en wat er van hem verwacht wordt.

Etenstijd!

Naast het feit dat de merrie haar kroost zal laten zien wat wel en niet mag, zal zij het jonge dier ook duidelijk maken welk voedsel eetbaar is en welk voedsel giftig. Het veulen staat aan de zijde van zijn moeder te grazen. Dit doen moeder en kind neus aan neus, zodat het veulen precies hetzelfde eet als wat de moeder eet. Als de merrie een giftige plant tegen komt, laat zij dit aan haar veulen weten door te gaan ‘snurken’ uit haar neusgaten. Dit is een waarschuwingsteken dat zich pertinent vestigt in de hersenen van het veulen. Dit gesnurk, in combinatie met de geur van de giftige plant, zorgen ervoor dat het veulen voor de rest van zijn leven niet van deze plant gaat eten.
Maar, het veulen leert op deze manier niet alleen welk voedsel gevaarlijk is, het leert zodoende ook het voedsel te herkennen welke gewoon gegeten kunnen worden. Dit kan bijvoorbeeld hooi, bix of ander voedsel zijn.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten