Wat is een maagdenvlies

Een maagdenvlies (ook wel ‘hymen’ genaamd) is een randje weefsel in de vorm van een ring dat bij de meeste jonge vrouwen als een soort kraag rond de ingang van de vagina aanwezig is. In vele culturen is het maagdenvlies zeer belangrijk, het zou aantonen dat de vrouw nog een maagd is (alhoewel dit niet juist is). In dit artikel leest u alles over het maagdenvlies, de mythen en waarom het maagdenvlies eigenlijk geen vlies is.

Wat is het maagdenvlies

Het maagdenvlies is simpelweg een randje weefsel rond de ingang van de vagina, en is onderdeel van de vulva (het uitwendige deel van de vrouwelijke geslachtsorganen). Het maagdenvlies heeft als functie het sluiten van de ingang van de inwendige geslachtsorganen (vagina, baarmoederhals en baarmoeder), is dun en heeft de vorm van een sikkel. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het maagdenvlies géén vlies, maar een kraagje weefsel.

Fabels en mythen rondom het maagdenvlies

Er zijn wereldwijd een aantal mythen met betrekking tot het maagdenvlies. Deze mythen zijn ooit de wereld in geholpen, maar berusten op geen enkele waarheid. Hieronder een lijst met de meest voorkomende mythen en fabels rondom het maagdenvlies:

• Het maagdenvlies is een vlies. Dit is niet waar, het maagdenvlies is eerder een randje weefsel in de vorm van een ring.
• Een maagdenvlies dat nog intact is, bewijst dat de vrouw nog maagd is. Dit is niet waar, het maagdenvlies kan namelijk ook na een penetratie (een penis in de vagina) intact blijven. Een vrouw die geen maagd meer is, kan dus nog wel een maagdenvlies hebben welke intact is.
• Het maagdenvlies scheurt áltijd tijdens de eerste keer seks, en heeft bloedverlies tot gevolg. Dit is ook onjuist, het maagdenvlies hoeft niet te scheuren tijdens de seks. Ook hoeft er bij het scheuren van het maagdenvlies géén bloed vrij te komen, dit kan wel.
• Wanneer een arts het maagdenvlies onderzoekt, kan de arts een schriftelijk bewijs van maagdelijkheid afgeven. Dit is ook een fabel, onderzoek van het maagdenvlies wijst namelijk helemaal niet uit of de vrouw nog maagd is of niet.
• Wanneer iemand seksueel misbruikt is, kan het maagdenvlies dit bevestigen of ontkrachten. Ook dit is niet juist, zie de redenen die bij de punten hierboven al gegeven zijn.

Het maagdenvlies is géén vlies

De benaming ‘maagdenvlies’ is eigenlijk geheel foutief, omdat het maagdenvlies helemaal geen vlies is. Het maagdenvlies is namelijk niet gesloten, omdat het bloed dat tijdens de menstruatie (ongesteldheid) vrijkomt, het lichaam moet verlaten. Als het maagdenvlies geheel gesloten zou zijn, zou het menstruatiebloed nooit uit het lichaam kunnen komen. Zeer zelden wordt gezien dat het maagdenvlies wel geheel gesloten is (dit wordt ‘hymen imperforatus’ genoemd). Dit is een aangeboren afwijking bij de vrouw en kan door een kleine medische ingreep verholpen worden. Er wordt dan (doorgaans onder algehele narcose) een klein sneetje in het maagdenvlies gemaakt, zodat het menstruatiebloed het lichaam kan verlaten.

Het maagdenvlies is geen bewijs van maagdelijkheid

De naam ‘maagdenvlies’ is ontstaan omdat het (doorgaans) bij de eerste geslachtsgemeenschap gescheurd wordt. Dit wordt ontmaagding of defloratie genoemd. Dit scheuren van het maagdenvlies kan gepaard gaan met (zeer licht) bloedverlies en een geringe pijn. Het hoeft echter niet dat het maagdenvlies door penetratie van de vagina inscheurt, het kan namelijk ook door andere oorzaken al niet meer intact zijn. Enkele oorzaken waardoor het maagdenvlies (voordat de vrouw voor de eerste keer geslachtsgemeenschap heeft) kan inscheuren zijn sporten en tampongebruik. De dikte en de stevigheid van het maagdenvlies verschilt van vrouw tot vrouw, het komt zelfs voor dat er meisjes geheel zonder maagdenvlies worden geboren. Er zijn echter ook vrouwen die een maagdenvlies hebben dat zo stug is, dat het pas na een aantal keren geslachtsgemeenschap volledig inscheurt. Wanneer de vrouw bevalt van haar eerste kindje, zal het maagdenvlies helemaal verdwijnen. Hierbij moet de baby wel op de natuurlijke manier geboren worden, en niet door middel van een keizersnede.

Wanneer een jong meisje seksueel misbruikt is, wordt het maagdenvlies veelal onderzocht om te kijken of het maagdenvlies nog intact is of al ingescheurd is. Dit gebeurt om aan te tonen dat er geslachtsgemeenschap heeft plaatsgevonden. Echter is er uit onderzoek gebleken dat de vorm van het maagdenvlies in de leeftijd van 0 – 1 jaar kan veranderen. Dit maakt het voor artsen zeer moeilijk om het verschil te bepalen tussen normale veranderingen van het maagdenvlies, en veranderingen die zijn veroorzaakt door seksueel misbruik. De vraag die dan sinds een aantal jaren is ontstaan, is of een dergelijk onderzoek wel gebruikt mag worden om (seksueel) misbruik vast te stellen of niet.

De rol van het maagdenvlies in verschillende culturen

Het komt voor dat er in sommige culturen een bewijs geleverd moet worden van maagdelijkheid in een huwelijk. Tijdens de huwelijksnacht zal het kersverse echtpaar geslachtsgemeenschap (seks) hebben, en het bloed dat vrijkomt en op het laken terecht komt, zal getoond worden aan de familieleden van het bruidspaar. Dit is het bewijs dat de vrouw nog maagd was toen zij in het huwelijk trad.

Zoals u zich misschien al kunt indenken, heeft dit al vele kersverse echtparen voor grote problemen gesteld. U heeft hierboven namelijk al kunnen lezen dat het maagdenvlies tijdens de eerste keer geslachtsgemeenschap helemaal niet hoeft in te scheuren, en dat het maagdenvlies al tijdens het sporten of met tampongebruik gescheurd is. Het wel of niet intact zijn van het maagdenvlies, is dus géén maatstaf voor de maagdelijkheid van het meisje of de vrouw.

Het komt wel voor dat er in Nederland plastische chirurgen en gynaecologen de vraag krijgen of zij het maagdenvlies van de vrouw kunnen ‘reconstrueren’. Dit wordt doorgaans gevraagd door een vrouw die in een cultuur leeft waarin het hebben van een maagdenvlies tijdens de huwelijksnacht een vereiste is. In Nederland komt het niet zo heel vaak voor dat plastisch chirurgen en gynaecologen een dergelijk verzoek indienen, omdat het inscheuren van het maagdenvlies totaal geen bewijs van maagdelijkheid is. Wanneer er wel wordt geopereerd, zal het maagdenvlies tijdens een operatie strakker gemaakt worden, zodat het tijdens geslachtsgemeenschap ingescheurd. Wanneer een vrouw haar maagdenvlies heeft laten reconstrueren, is dit ook geen garantie voor het inscheuren van het maagdenvlies tijdens de geslachtsgemeenschap.